PLASTICKEUTELS of NURDLES

‘Nurdles’, ook ‘pellets’ genaamd, zijn kleine plastic granulaatkorrels ter grootte van een erwt. Ze worden door de industrie samengesmolten en als bouwstenen gebruikt voor quasi al onze plastic producten of materialen.

Hoe komen ze in zee en op de oevers van onze rivieren terecht? Containers tot de nok gevuld met pellets, gaan op zee verloren bij ruig weer en spuwen hun toxische inhoud in onze oceanen (cfr. de containerramp op de Waddeneilanden in januari 2019 of de duizenden plastic bolletjes die aanspoelden op de stranden van Oostende en Blankenberge tijdens de zomer van 2019). Ze vallen letterlijk en figuurlijk ‘uit de boot’ en ‘in het water’ door onnauwkeurigheid van de industrie bij het laden en lossen van schepen, of komen via het afvalwater in de riolering terecht bij het uitspoelen of reinigen van de productie-installaties en vinden zo hun weg naar de rivier. De wind en diverse stromingen verspreiden ze dan verder, en na een reis van mogelijks duizenden kilometers spoelen ze aan op stranden overal ter wereld, zelfs op stranden van volledig onbewoonde eilanden.

Op oevers en stranden in de omgeving van plasticfabrieken vind je ze in zorgwekkend grote aantallen. In mei 2018 werden er op één enkel strand in Schotland, nabij de grootste productie-eenheid van Ineos in het verenigd Koninkrijk, maar liefst 450.000 van deze superschadelijke plastic bolletjes gevonden. De Schotse papegaaiduiker (zie cartoon van #breackfreefromplastic) is met uitsterven bedreigd en wordt regelmatig aangetroffen met nurdles in zijn maag. In Grangemouth ligt een groot chemisch complex van Ineos. Op een nabijgelegen strand ‘Firth of Forth’ lijden tal van dieren aan deze vervuiling. Dit rapport toont aan dat Ineos werkelijk een verschrikkelijk track record heeft op vlak van milieuwetgeving. Niet verwonderlijk dat 73% van de Britse kustlijn vervuild is met minuscule plastic vezels. Niet verwonderlijk dat de wielerploeg Team Ineos op massaal protest botste tijdens de ‘Ronde van de Yorkshire’.

De Schelde en de Belgische kust zijn er niet veel beter aan toe. Antwerpen Schaliegasvrij vreest daarom terecht dat bijkomende plasticproducerende installaties het plasticprobleem in de Schelde, aan onze kust en ver daarbuiten zullen vergroten. Met het doel tastbaar bewijsmateriaal toe te voegen aan onze bezwaren,en iedereen de mogelijkheid te verschaffen ter plaatse te komen vaststellen hoe erg het gesteld is met de plasticvervuiling in de Antwerpse Haven en het estuarium van de Schelde, organiseerde Antwerpen Schaliegasvrij op 3 november 2019 haar eerste grote ‘Plastickeuteljacht’.

‘Operation Clean Sweep’

Met als streefdoel een nulverlies van pellets, ondertekende het Havenbestuur in het kader van ‘Operation Clean Sweep’, op 10 okt. 2017 een Charter met de bedrijven actief in de plastics-keten. Hetzelfde jaar werden echter nog naar schatting 4 ton pellets verwijderd uit de Haven. In 2018 was dit nog steeds 2,5 ton. Het initiatief, werd met de grote trom verspreid door alle stakehouders, alsook de sectorfederaties. Maar waar nooit over gesproken wordt, is dat ‘Operation Clean Sweep’ opgericht werd vanuit Plastics Europe en dat het engagement vrijwillig is en door niemand, of in het uiterste geval enkel door de eigen federatie gecontroleerd wordt.

“Zelfregulering klinkt mooi en aanlokkelijk, maar het is zelden een effectief middel voor grondige verandering. Dat geldt ook voor pelletsvervuiling. Het probleem wordt niet opgelost door een welgemeende belofte om het beter te doen.” zegt bioloog Bert Teunkens in een reportage over ‘Het lek van de plasticindustrie’ op mo.be. Als doctoraatsstudent aan de Universiteit Antwerpen onderzoekt hij de plasticvervuiling in en naast de Schelde. “Tussen productie en verwerking gaan miljarden plastic korrels verloren. Met 10 pelletsproducerende installaties, een 5-tal logistieke firma’s en een 8-tal verwerkende bedrijven die, of nieuwe plasticproducten maken, of oude recycleren, worden er in de Antwerpse haven jaarlijks tonnen pellets geproduceerd, getransporteerd, bewaard en verscheept. Bij iedere handeling gaan er pellets verloren. Op droge dagen zijn ze overal zichtbaar. In de goten langs de wegen waar ExxonMobil, BASF of Ineos hun productiecentra hebben, maar ook tussen het weelderige groen in de bermen en in en rond rioolroosters.”